Hoe je een kort lontje wat langer kunt maken

‘ Mijn dochter ontploft elke morgen omdat zij op tijd naar school wil en haar broertje dan nog niet klaar is. Ze zegt dan nare dingen tegen hem en gaat met de deuren slaan. Ik raak gefrustreerd en reageer dat af op mijn man. De hele familie dynamiek slaat op hol omdat zij zich niet kan beheersen.’  Aldus mijn cliënte die graag wat meer handvatten wil om hier mee om te gaan, ze heeft al zoveel geprobeerd, maar haar dochter lijkt haar gedrag niet te kunnen veranderen.

Ik hoor heel veel emoties in dit verhaal en niet alleen bij dochterlief. Dus ik vraag eerst wat er bij haar boven komt als zoiets gebeurt. Frustratie, teleurstelling en wanhoop antwoordt ze,  ze hebben al zoveel geprobeerd maar niets helpt. Het is duidelijk dat ze vindt dat haar dochter haar gedrag moet veranderen en dat is begrijpelijk, want het heeft impact op de hele familie en niet in de laatste plaats op het meisje zelf.  De meest recente poging is dat ze haar dochter een groot cadeau beloofd heeft als ze zich 100 dagen weet te beheersen. Ik vraag mezelf af of dit effectief is, maar zeg dat niet hardop. In plaats daarvan duik ik met cliënte in de situatie om te kijken hoe ze kan omgaan met haar eigen emoties en die van dochter.

Emoties zijn namelijk niet goed of slecht. Veel mensen zich ongemakkelijk bij het ervaren of aanschouwen van hevige emotie. En ja, dat is ook een gevoel, dus ook okay! Emoties proberen ons iets te vertellen, vaak iets belangrijks. In dit geval vindt dochter op tijd zijn heel belangrijk, ze staat altijd vroeg op, regelt alles zelf en is dan veel te vroeg startklaar. Zij vindt het super frustrerend dat ze altijd op haar broertje moet wachten waardoor ze de kans loopt te laat komen. Moeder reageert door te relativeren: we zijn nog heel erg vroeg, stel je niet zo aan, wees een beetje geduldig naar je broertje. Dat maakt haar alleen maar bozer. Ik stel moeder voor om eens iets anders te proberen: het erkennen van de emotie, door bijvoorbeeld te zeggen: ‘ik zie dat je boos bent, heel begrijpelijk want jij bent al helemaal klaar en je wilt graag vroeg op school zijn’. Daarnaast kan  je met haar bespreken op welke wijze ze reageert,  houd ik haar voor. De emoties zijn begrijpelijk maar heel gezellig wordt het niet van geschreeuw en slaande deuren. Vanuit emoties reageren maakt de zaak meestal erger, het werkt escalerend. Onderzoek hoe ze dat zelf ervaart; gaat haar broertje harder lopen als zij boos wordt? Hoe voelt ze zichzelf na een uitbarsting? Laat haar ontdekken dat haar reactie begrijpelijk maar niet effectief is. Vraag haar of ze geïnteresseerd is een strategie om daar mee om te gaan, om iets te veranderen in dit patroon.

Een heftige emotie is als een golf en is vaak na een minuut al weer weggeëbd. Als het je lukt deze golf uit te zitten zonder te reageren dan kan je daarna zonder schade verder. Dat kan door uit de situatie te gaan: fysiek naar een andere ruimte of door jezelf af te leiden: kijk om je heen en merk alles in de ruimte op dat blauw is, (of groen of paars, de kleur maakt niet uit). Fysiek werkt het goed met iets kouds: je handen onder koude kraan of een ijsblokje aanraken. Het maakt niet uit wat je doet, maar doe het een volle minuut en check daarna hoe je je voelt.

Moeder heeft alles mee geschreven en kan niet wachten dit met haar dochter te bespreken. Ik introduceer dat er ook iets bij haar zit, al die gevoelens die zij ervaart, vertellen ook iets, maar de tijd is op; dat is voor een volgende keer.

Ze is heel blij met de handvatten, ik waarschuw wel dat het geen quick fix oplossing is, dat het gaat om bewustwording en verandering van patronen en dat kost tijd: haar dochter wordt niet opeens een ander kind. 

Maar ik denk zomaar dat een groot kado dat ook niet voor elkaar krijgt.