Het nieuwe jaar is ruim 2 weken oud, hoe vordert jouw goede voornemen? Wat is het dit jaar? Minder op je telefoon kijken, fitter worden of doe je mee aan het hippe ‘dry January’?
Vaak houden we het niet heel lang vol omdat we niet snel genoeg resultaten zien. ‘Ik heb al twee weken gezond gegeten waarom ben ik dan nog niet afgevallen?’. Als die beloning uitblijft, is het gemakkelijk afglijden naar oude gewoonten. ‘Want het maakt toch allemaal niets uit’.
Ik las onlangs “ Atomic Habits’ van James Clear. Zijn theorie is dat succesvolle veranderingen niet plaatsvinden door het stellen van doelen, maar door het veranderen van gewoonten. Waarbij atomic dan staat voor klein. Als je de goede patronen instelt bij jezelf zo stelt hij, dan komt dat gewichtsverlies of betere conditie vanzelf. Het gevaar van je te veel focussen op een doel is dat het je leven tijdelijk verandert als je het gehaald hebt, maar wat doe je dan daarna? Risicovol is ook dat je aan het behalen van dat doel je levensgeluk verbindt: als ik ben afgevallen dan ben ik echt gelukkig. En tot die tijd dus blijkbaar niet. In plaats van te focussen op dat gewichtsverlies, adviseert hij al je aandacht te richten op het instellen van gewoonten om gezond te leven. Dat is duurzamer en geeft een betere kans op succes. Want zo stelt hij ‘ winners and losers have the same goals’. Het verschil tussen een winner en een loser zijn dus de atomic habits: het instellen van een systeem van patronen waardoor het gewoonten worden. Dat gaat uit van cues: je associeert een bepaald moment van de dag met een gewoonte. Als je bijvoorbeeld vitaminerijker wilt eten, voeg dan het uitpersen van sinaasappelen toe aan je ochtendritueel. Het zal vanzelf een gewoonte worden en je bedenkt nooit meer aan het einde van de dag dat je nog geen fruit hebt gegeten. Het werkt ook bij slechte gewoonten overigens, denk aan het automatisme van rokers een sigaret op te steken na het eten. Als je wilt stoppen met roken, verander dan je patronen.
De grootste eyeopener van het boek vond ik zijn theorie over het ‘plateau van latent potentieel’. Ik las het in het Engels dus dan klinkt het nog wat chiquer, maar het is een verbazend simpele en mooie wijsheid. Als je er middenin zit, lijken veranderingen vaak langzaam te gaan, maar als je terugkijkt is het net of er één bepalend moment in het proces is dat de doorbraak geeft en waardoor verandering optreedt. Maar dat is niet het geval volgens de auteur. Hij geeft het voorbeeld van een ijsblokje dat op tafel ligt bij een temperatuur van -5. Als je de kamer opwarmt tot -4 en -3 gebeurt er niet zoveel met het blokje. Totdat de temperatuur boven 0 komt. Opeens begint het blokje te smelten. Hij betoogt dat het natuurlijk niet ineens is: elke graad die het warmer wordt, draagt bij aan het proces van smelten. Maar er verandert pas echt zichtbaar iets bij 0. Dat lijkt een doorbraak, maar feitelijk is het een druppel die resultaat geeft als gevolg van de optelsom van alle acties daarvoor. Zo werkt het ook met onze persoonlijke veranderingen: het duurt lang voor we resultaat zien van al dat sporten. Vlak voor het moment dat er iets echt verandert, voordat de stijging inzet, bevindt zich dus dat plateau. Een vlakke lijn waarbij niet veel lijkt te gebeuren en daardoor geven we het dan vaak op. Dat is dus erg jammer want we waren er bijna maar we zagen het niet.
Ben jij al weken goed bezig maar zie je nog geen resultaat van al dat gezonde eten, alcohol laten staan of vele sporten? Neem je voornemen en strategie dan eens onder de loep: ben je gericht op het behalen van een doel of op het veranderen van je patronen? Misschien bevind jij je wel op het plateau van latent potentieel nu, weet dan: ‘change is gonna come’ ;-).
Heidy Knol 